The Explore-Exploit Conundrum
Ben jij betrokken bij innovatietrajecten? Dan ken je het ‘explore-exploit’ model van Strategyzer vast wel. Het model helpt met het creëren en managen van economische waarde van nieuwe initiatieven.
Wij zien echter dat mooie strategische modellen an sich nog geen betere wereld maken. Zodra bedrijven zonder ethisch kompas mensen voor middelen gaan aanzien, dan krijgt de term ‘exploitatie’ in dit geval een bittere smaak.
In dit blog behandelen we het ‘explore-exploit conundrum’; hoe groei van innovatie niet per se leidt tot een betere wereld. We nemen je mee in een aantal voorbeelden om tastbaar te maken waarom het hebben van purpose zo belangrijk is.
Explore-exploit continuum.
Het ‘explore-exploit continuum’ is een model van Strategyzer dat organisaties helpt met innovatiemanagement. Het biedt sturing om van nieuwe initiatieven succesvolle cash cows te maken. In een wereld die voortdurend evolueert, is het cruciaal om tijd en middelen te alloceren aan het exploreren van nieuwe kansen, terwijl ook het exploiteren van bewezen business moet worden voortgezet. Organisaties die een juiste balans vinden kunnen hun concurrentiepositie versterken.
De balans kent 2 dimensies; de exploratie en exploitatie dimensie. Het exploratieproces kijkt naar het verkennen van nieuwe waarde. Dat is natuurlijk spannend. In een start-up fase zijn er nou eenmaal veel vraagtekens en aannames. Dat maakt deze dimensie rommelig en onzeker van aard. Voor veel managers is het lastig om grip te krijgen op dit proces. Het is niet rechtlijnig en de output is vaak onvoorspelbaar. Dat houdt in dat traditionele meetinstrumenten en KPI’s vaak irrelevant blijken te zijn.
Toch zien we veel managers de ‘exploitatie meetlat’ gebruiken voor een initiatief dat zich in de ‘exploratie dimensie’ bevindt. Dan ligt de focus al snel op omzet output. Het gaat echter nog niet over EBITDA groei, maar bijvoorbeeld om het aantal tests per week en de learnings die daarbij naar boven komen. Het team moet beoordeeld worden op de helderheid die ze creëren, en (nog) niet het marktaandeel wat overwonnen is. Wanneer een idee ontleed is, op waarde ingeschat en ‘product-market-fit’ heeft bewezen, schuift het stapsgewijs op richting de ‘exploitatie dimensie’. Daar mag het initiatief vervolgens weer met traditionele accounting meetlatten beoordeeld worden.
Het begrijpen en implementeren van de relevante KPI’s en mindset in beide fases creëert de sleutel tot succes . Het ‘explore-exploit’ continuum geeft houvast voor managers om door de juiste lens een initiatief op waarde te schatten.
Een eeuwenoude groeiformule.
Het Strategyzer model is een fijne moderne business tool. Toch is het geen nieuw concept. Deze groeiformule bestaat eigenlijk al eeuwenlang. Het zit in ons DNA om te verkennen en te groeien. Evolutie an sich is een exploratief proces dat middels ‘trial & error’ tot nieuwe gen combinaties komt, die vervolgens 'geëxploiteerd' worden voor natuurlijke selectie.
Het zit in ons gedrag om nieuwsgierig te zijn. Risico nemen om op zoek te gaan naar nieuwe kansen die ons beter maken. Denk aan ontdekkingsreizigers zoals Christopher Columbus, Hernán Cortés en James Cook. Avonturiers die over de eeuwen heen hun leven op het spel zetten om de oceanen over te steken op zoek naar nieuwe werelden.
Al die exploraties moesten natuurlijk gefinancierd worden. In Nederland werd de VOC opgericht om de specerijenhandel te financieren. Deze oprichting wordt dan ook beschouwd als een van de vroege voorbeelden van een aandelenbeurs. Met het opgehaalde kapitaal kon de VOC weer verdere exploraties doen naar o.a. Nieuw-Guinea en Australië. Op die manier zorgde de VOC voor een balans in hun ‘explore-exploit continuum’.
De donkere kant van de balans.
Een mooi strategisch model maakt helaas nog geen betere wereld. Op papier oogt een strategie wellicht sterk, maar in de praktijk verschuilt zich soms een lelijke waarheid. Zo was avonturier Hernán Cortés zeker geen lievertje. Zijn expeditie leidde uiteindelijk tot de val van het Azteekse rijk en de kolonisatie van Midden- en Zuid-Amerika. Ook de VOC maakte zich schuldig aan kolonisatie en slavenhandel. De exploratie van nieuwe werelden leidde tot de exploitatie van inheemse bevolkingsgroepen.
Hoewel deze geschiedenis ver weg voelt, heeft het grote impact gemaakt op bekende organisaties vandaag de dag. Zo is Chiquita groot geworden dankzij exploraties van de Portugezen die bananen meenamen uit Zuidoost Azië en planten in Midden Amerika. Pas honderden jaren later zagen de Amerikanen business waarde in die kromme gele vruchten. The United Fruit Company (tegenwoordig Chiquita) werd opgericht en groeide uit tot een monopolist in landen zoals Costa Rica, Honduras en Guatemala.
De economische waarde van bananen steeg zo hard dat het bedrijf politieke controle kreeg over deze landen en zich uiteindelijk schuldig maakte aan neokolonialisme. Deze landen werden instabiel en kregen de bijnaam "bananenrepubliek". In Colombia werden demonstranten, onder druk van de Amerikanen, door het eigen leger afgemaakt. Dit bloedbad van 1928 kreeg de naam “Banana Massacre”. Samen met andere menselijke exploitaties / misdaden maakt het deel uit van de geschiedenis van Chiquita.
Nieuwsgierig naar het hele verhaal?
Moderne menselijke exploitatie.
Niet alleen organisaties met een geschiedenis van meer dan 100 jaar maken zich schuldig aan menselijke exploitatie. Ook de bekende merken van vandaag hebben hier een handje van. Zo zette Cognizant haar medewerkers weg bij Facebook voor ‘content moderation’. Iedere werkdag moesten deze mensen 400+ posts bekijken waarin niet alleen haatberichten naar voren kwamen maar ook videobeelden van kinder- en dierenmishandeling. Daarnaast was er sprake van een ‘toxic work culture' waar managers de medewerkers kleineerden en vertelden dat ze geen betere baan konden vinden als ze zouden stoppen. Medewerkers voelden zich klemgezet en ontwikkelden op termijn mentale gezondheidsproblemen en sommigen zelfs PTSD.
Meer over de verhalen van deze medewerkers.
Ook Apple, als innovatie boegbeeld, kent een donkere kant in haar samenwerking met partner Foxconn. De beruchte sweatshops waar medewerkers 12 uur per dag iPhones in elkaar schroeven terwijl ze door de baas uitgescholden worden. Na een werkdag ga je terug naar je 'dorm room' waar je met 7 andere collega’s de nacht doorbrengt. Dag in dag uit dezelfde routine. Mensen werden er zo gek van dat ze suïcidaal werden en uit hun kamerraam sprongen. Als oplossing werden er over het gehele complex vangnetten opgehangen, wat voor een surreëel beeld zorgde.
Je kunt het uitgebreide verhaal hier lezen.
The conundrum.
Het ‘explore-exploit’ model helpt met het creëren en managen van economische waarde, maar het geeft geen doorkijk naar de impact op mens en milieu. Het ‘exploiteren van processen en middelen’ en het ‘optimaliseren van de waardeketen’ klinken goed op papier. Maar zodra bedrijven zonder ethisch kompas mensen voor middelen gaan aanzien, dan krijgt de term ‘exploitatie’ een bittere smaak.
Moderne organisaties als Apple nemen toptalent in dienst om grensverleggend te innoveren. Talent dat met ‘human-centred design’ exploreert naar disruptieve technologie. Wat hebben we aan het mensgericht innoveren als we aan de achterkant onmenselijk exploiteren? Houden we onszelf dan niet voor de gek?
Grijs gebied.
Bovenstaande voorbeelden van Chiquita, Cognizant en Apple zijn wellicht de extreme voorbeelden. Het vraagstuk blijft echter wel relevant voor ons allemaal. Menselijke exploitatie kan zich bij ieder bedrijf op kleine schaal al voordoen. Zo kwam recent aan het licht dat medewerkers van het Nederlandse Bunq enorm gemicromanaged worden, wat leidt tot een burn-out cultuur met een hoog verloop. En dat terwijl de merkbelofte van het bedrijf “Bank of the free” is.
“You either die a hero, or live long enough to see yourself become the villain.”
Oprichter Ali Niknam wil zo graag een betere (financiële) wereld creëren dat hij lijkt door te slaan in zijn visie. Hij oogt meedogenloos. Niet alleen naar de concurrentie, maar zelfs zijn eigen mensen. Van medewerkers wordt verwacht dat ze ten alle tijden bereikbaar zijn en binnen een uur reageren, ook buiten werktijden. Als Ali iets belangrijk vindt dan krijgt de opdracht speciale “Ali prio”. Begonnen vanuit een mooie visie, lijkt het bedrijf nu te kantelen richting een ongezonde vorm van menselijke exploitatie.
Lees het NRC artikel over de Bunq cultuur hier
De slag naar betekenis.
We verschuiven van een belevenis- naar een betekeniseconomie. Het onderscheidend vermogen van bedrijven op vlak van CX raakt verzadigd. Tevens zit de klant ook minder te wachten op customer journey vertroeteling. De klant wil zich identificeren met merken die er toe doen. Merken die de wereld verrijken in plaats van exploiteren.
Meer lezen over die verschuiving?
